Οι επιλογές διαμαρτυρίας ως μήνυμα αλλαγής
Γράφει η Μυρτώ Σαμαρά
Αν. Καθηγήτρια Ψυχιατρικής
Μέλος Συντονιστικού Πολιτικού Κέντρου του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής
Η άνοδος των αντισυστημικών κομμάτων, μαζί με την ολοένα αυξανόμενη αποχή των πολιτών από τις εκλογικές διαδικασίες, σκιαγραφεί ένα πολιτικό αδιέξοδο που οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις δυσκολεύονται να διαχειριστούν. Οι συνήθεις εξηγήσεις όπως η έλλειψη παιδείας ή η επιρροή των fake news αποδεικνύονται ανεπαρκείς. Το ερώτημα παραμένει.
Γιατί οι πολίτες αποξενώνονται μαζικά από τα κυρίαρχα πολιτικά σχήματα και αμφισβητουν το σύστημα συνολικά, είτε παθητικά, μέσω της αποχής, είτε ενεργητικά, μέσω της επιλογής αντισυστημικών λύσεων;
Ένας καθοριστικός παράγοντας φαίνεται να είναι η βαθιά αποδυνάμωση της δημοκρατικής διαδικασίας και η κυριαρχία μιας αδιαφανούς τεχνοκρατικής διακυβέρνησης, η οποία περιορίζει δραστικά τις δυνατότητες συμμετοχής και επιρροής των πολιτών στις πολιτικές αποφάσεις. Η διαφθορά είναι συχνά τόσο εμφανής και απροκάλυπτη που απελπίζει. Oι δομές εξουσίας φαίνεται να υπηρετούν τα συμφέροντα των λίγων, αφήνοντας τη δικαιοσύνη και τη διαφάνεια σε δεύτερη μοίρα. Σε αυτήν την ατμόσφαιρα, η στροφή σε ακραίες επιλογές μπορεί να προκύψει και ως μια μορφή τιμωρίας απέναντι σε αυτό το κατεστημένο ενώ ταυτόχρονα υπάρχει και η εδραιωμένη πεποίθηση πως «ό,τι και να ψηφίσουμε, δεν αλλάζει τίποτα».
Η στάση όμως αυτή των πολιτών δεν είναι απλώς μια πράξη διαμαρτυρίας, αλλά και σύμπτωμα ενός υπαρξιακού αδιεξόδου. Η κυριαρχία της οικονομίας της αγοράς, όχι μόνο απέτυχε να προσφέρει ευημερία, ασφάλεια και προοπτική, αλλά επέβαλε και μια εμμονή με την ατομική επιτυχία και τον υλικό πλούτο εξαυλώνοντας αξίες και ιδανικά που άλλοτε διαμόρφωναν τις κοινωνίες και τις ζωές μας συλλογικά. Η διάχυτη κρίση αξιών, αυτό το έλλειμμα ουσιαστικής και ανώτερης νοηματοδότησης της πεπερασμένης ανθρώπινης ύπαρξης, έχει ως αναπόδραστο αποτέλεσμα είτε την παραίτηση είτε το άγχος και τον θυμό.
Η πολιτική κατάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ενδεικτική. Η άνοδος του Τραμπ αποτελεί το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα του πώς η «αγορά» μπορεί να κυριαρχήσει στις πολιτικές και κοινωνικές δομές. Η αποσταθεροποίηση που παρατηρείται στις ΗΠΑ αποδίδεται στη διαρκή πίεση του μάρκετινγκ και της κατανάλωσης, στην αυξημένη εισοδηματική ανισότητα, στο ασταθές χρηματοπιστωτικό σύστημα και στις περιορισμένες πολιτικές επιλογές. Όλα αυτά συνθέτουν ένα εκρηκτικό μίγμα που οδηγεί σε κοινωνική εξέγερση με αντισυστημικά χαρακτηριστικά.
Βέβαια και ο κάθε ένας από εμάς δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Όπως σε κάθε σχέση, έτσι και στη σχέση του πολίτη με το πολιτικό σύστημα, καμία αλλαγή δε μπορεί να έρθει μονόδρομα ή κάθετα. Κάθε πολίτης πρέπει να αναλαμβάνει την ευθύνη του να συμμετέχει ουσιαστικά, να ενημερώνεται και να κρίνει με γνώμονα το συλλογικό καλό. Το να παλεύουμε καθημερινά για τη δημοκρατία σημαίνει ότι μαθαίνουμε να απαιτούμε διαφάνεια, δικαιοσύνη και λογοδοσία, όπως και ίσες ευκαιρίες για όλους.
Η επόμενη μέρα για τις δυτικές δημοκρατίες μπορεί να κινηθεί σε δύο πιθανά μονοπάτια: είτε στην αναβίωση της σοσιαλδημοκρατίας που έχει ως βασικούς πυλώνες την κοινωνική δικαιοσύνη, την πρόνοια και την αλληλεγγύη, είτε σε μια επιστροφή στον εθνικισμό και τον μερκαντιλισμό, που στον πυρήνα τους συναντάμε το άκρατο ατομικισμό και τη επιδίωξη του υλικού πλούτου.
Σε αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι, όλοι μας έχουμε την ευκαιρία να επιλέξουμε σε ποια κοινωνία θέλουμε να ζήσουμε και ποιες αξίες να υπερασπιστούμε. Το ΠΑΣΟΚ υπερασπίζεται μια κοινωνία πιο δίκαιη και συμπεριληπτική, υπενθυμίζοντας ότι η πολιτική μπορεί ακόμα να εμπνέει, να διαπαιδαγωγεί και να προσφέρει λύσεις. Με επιμονή στην κοινωνική αλληλεγγύη, την ισότητα και την πρόσβαση σε θεμελιώδη αγαθά, το όραμα μιας Ελλάδας όπου η αξιοπρέπεια και η ευημερία των πολιτών έρχονται πρώτα δεν είναι απλώς εφικτό – είναι αναγκαίο. Ήρθε η ώρα να προχωρήσουμε μαζί για να χτίσουμε έναν κόσμο όπου κάθε πολίτης θα μπορεί να ελπίζει, να ονειρεύεται και να ζει με αξιοπρέπεια.
Ακολουθήστε το serrespost.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα του Ν. Σερρών και όχι μόνο.
