Εξοχοτάτη κυρία Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας,
Σεβασμιώτατε,
Άγιοι Πατέρες,
Κύριοι εκπρόσωποι της Πολιτικής, της Πολιτειακής και της Στρατιωτικής Ηγεσίας,
Αξιότιμοι συνδημότες,
Οι Σέρρες από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρξαν ακοίμητος φρουρός της πατρίδας και κυματοθραύστης καταχθόνιων εχθρικών σχεδίων και εισβολών. Υπήρξαν, όμως, και “σχολείο ελευθερίας”, όπως έγραφε στο ημερολόγιο του ο Ίων Δραγούμης. Και χωρίς ελευθερία δεν είναι δυνατόν να υπάρξει φρόνημα. Χωρίς φρόνημα, πάλι, δεν υφίσταται καμιά πόλη. Αλλά και χωρίς πόλεις δεν είναι δυνατόν να ευημερούν οι πολίτες και γενικότερα οι λαοί. 108 χρόνια μετά την απελευθέρωση των Σερρών, τούτες τις ώρες της θύμησης, ξυπνούν όχι μόνο μνήμες αλλά και εφιάλτες σε κάθε Σερραίο απόγονο.
Όταν άρχιζε ο Α΄ Βαλκανικός το 1912, το γεγονός που εξέπληξε την Ευρώπη, ήταν ότι κατορθώθηκε το μεγάλο θαύμα της συνεννόησης και ένωσης των βαλκανικών χωρών απέναντι στην Τουρκία, έναν αμείλικτο δυνάστη των τελευταίων πέντε αιώνων. Κανείς δεν περίμενε την απελευθέρωση αυτών των χωρών. Και ενώ ο ελληνικός στρατός κατελάμβανε τα Μακεδονικά εδάφη πολεμώντας βήμα προς βήμα τα τουρκικά στρατεύματα, ο βουλγαρικός υπό την ηγεσία του στρατηγού Θεοδωρώφ, δρασκέλιζε ακωλύτως προς τη Θεσσαλονίκη. Ήταν την ίδια στιγμή που η Θεσσαλονίκη είχε παραδοθεί στο διάδοχο Κων/νο, μετά την συντριπτική εναντίον των Τούρκων, μάχη των Γιαννιτσών.
Η μοίρα, δυστυχώς, θέλησε οι Σερραίοι, οι οποίοι υπήρξαν το προπύργιο και η έπαλξη του Ελληνισμού, ο γρανιτώδης βράχος πάνω στον οποίο τσακίζονταν κάθε βουλγαρική προσπάθεια με στόχο την κατάληψη και τον εκβουλγαρισμό της Μακεδονίας, να υποδεχθούν ως απελευθερωτές τον πλέον άσπονδο εχθρό της πατρίδας, τους Βουλγάρους, την ίδια στιγμή που άλλες επαρχιακές πόλεις αλλά και η ίδια η Θεσσαλονίκη ανέπνεαν τη ζείδωρο αύρα της πραγματικής ελευθερίας.
Η Ιστορία αναφέρει ότι δέκα ημέρες μετά το ξέσπασμα του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου 10.000 Βούλγαροι στρατιώτες μπήκαν στην πόλη μας από το Νευροκόπι και τη Ζίχνα. Οι Βούλγαροι τότε, αφού μετέτρεψαν το Εσκί τζαμί σε ναό του Αγίου Βόριδος, κατευθύνθηκαν προς τη Θεσσαλονίκη.
Οι Σερραίοι ζήτησαν ενισχύσεις και οι Βούλγαροι συναίνεσαν. Στις 31 Οκτωβρίου κατέφθασε το Γ΄ Σύνταγμα Ιππικού με τον διοικητή του Πιερράκο Μαυρομιχάλη. 24 Νοεμβρίου του 1912 η πόλη εγκαταλείπεται από τις τουρκικές αρχές και το στρατό, ενώ ταυτόχρονα ο Αρχικομητατζής Τσαγκώφ με 80 Κομιτατζήδες έρχονται στην πόλη.
Είναι η ίδια ακριβώς στιγμή που για τους ανυποψίαστους συμπολίτες μας, θα άρχιζε ο δικός τους Γολγοθάς. Είναι η στιγμή της αποκάλυψης της αποκρυπτόμενης λυκοφιλίας εναντίον της διαπολιτισμικής μας πόλης με σκοπό την επικράτηση σε όλη την περιοχή του βουλγαρικού ιδεώδους.
Ο Τσαγκώφ προφασιζόμενος την δήθεν έρευνα ξεκίνησε τις σφαγές. Συνελάμβανε φιλήσυχους οικογενειάρχες και τους λόγχιζε ή τους τουφέκιζε απογυμνώνοντας τους. Κοντά σε αυτά προστέθηκαν και οι εκδηλώσεις φθόνου και ζηλοτυπίας από την πλευρά των Βουλγάρων στρατιωτικών έναντι του Διοικητή Μαυρομιχάλη, των Ιλάρχων, των λοιπών αξιωματικών και ιππέων, οι οποίοι γίνονταν, ο καθένας ξεχωριστά, αντικείμενο λατρείας από τους Σερραίους συμπολίτες μας. Και δικαίως, διότι τους έβλεπαν ως υποστηρικτές και προστάτες.
Η επηρμένη αυτή συμπεριφορά των Βουλγάρων, η οποία δημιουργούσε ατμόσφαιρα αμφιβολίας και τρόμου μεταξύ του ελληνικού πληθυσμού, έδειχνε ότι οι Βούλγαροι δεν έφτασαν ως σύμμαχοι αλλά ως απόλυτοι και μοναδικοί κυρίαρχοι των καταληφθέντων εδαφών.
Όαση στην παραπάνω κατάσταση αποτέλεσε η τέλεση της θείας λειτουργίας για πρώτη φορά της εθνικής εορτής της 25ης Μαρτίου του 1913 από τον μητροπολίτη Απόστολο πρωτίστως στην Αγία Ευαγγελίστρια και δευτερευόντως η δοξολογία στη Μητρόπολη με τον ενθουσιασμό των Σερραίων να πλαισιώνει και τις δύο εκδηλώσεις.
Οι Βούλγαροι παράλληλα στοχοποίησαν και το Γ΄ Σύνταγμα Ιππικού με την ανεπιτυχή όμως απόπειρα αιχμαλωσία του στη γέφυρα του Ορλιάκου. Ο Στρατηγός Βούλκωφ, βέβαια, ο Διοικητής της φρουράς των Σερρών, αν και πληροφορούνταν κάθε λεπτομέρεια από τους παραπονούμενους Σερραίους για τις ωμότητες των Βουλγάρων “συμμάχων”, παρέμενε ένας απαθής ακροατής.
Από τον Μάιο του 1913 και αφότου 40.000 Βούλγαροι στρατιώτες εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη, καταγράφηκε μεγάλη διπλωματική κινητικότητα μεταξύ του Πρίγκηπα Νικόλαου και του Βούλγαρου Διπλωμάτη Χασάψιεφ. Γιατί οι Βούλγαροι δεν ήθελαν τις Σέρρες χωρίς τη Θεσσαλονίκη, ούτε τη Θεσσαλονίκη χωρίς τις Σέρρες. Ευτυχώς τα γεγονότα εξελίχθηκαν ταχέως, ώστε το βουλγαρικό θηρίο δεν κατάφερε να κορέσει τα αιμοβόρα ένστικτα του από τις ελληνικές σάρκες.
Ο μήνας Ιούνιος του 1913 έγραψε μια επιπλέον εποποιία των Μακεδόνων φέρνοντας τον ελληνικό στρατό ακόμη και εντός του βουλγαρικού εδάφους, ιδιαίτερα μετά τις περίλαμπρες μάχες του Κιλκίς, της Δοϊράνης και του Λαχανά. Οι νίκες αυτές έδωσαν το σύνθημα στο Βούλγαρο στρατηγό Ιβάνωφ της πόλης να ξεκινήσει την απροκάλυπτη και μεθοδική δίωξη του πληθυσμού. Οι Βούλγαροι έδειξαν ότι εγκαταλείπουν την πόλη μας στις 22 Ιουνίου.
Οι Σερραίοι, όμως, που γνώριζαν πολύ καλά τις βουλγαρικές τακτικές οργάνωναν παράλληλα την άμυνα τους και χάριν αυτής αντιμετώπισαν τους αιφνιδιασμούς των Βουλγάρων, οι οποίοι όχι μόνο δεν είχαν εγκαταλείψει την πόλη αλλά κρύφτηκαν στους λόφους της. Η σερραϊκή πολιτοφυλακή δρούσε επιτυχώς μέχρι και την 27η Ιουνίου. Την επόμενη ημέρα μικτή δύναμη βουλγαρικού ιππικού και πεζικού καταλαμβάνει το λόφο Νταουτλή. Τότε είναι που ο Μητροπολίτης Απόστολος ζητά τη βοήθεια του Βασιλιά Κων/νου και φτάνει τάχιστα η 7η Μεραρχία.
Τα βουλγαρικά πυροβόλα, όμως, είχαν ήδη ενσπείρει τον τρόμο με συνέπεια οι Σερραίοι πολίτες, έντρομοι, να καταφεύγουν στα Προξενεία της πόλης, μιας πόλης που άρχιζε να φλέγεται. Και σαν να μην έφτανε αυτό, οι Βούλγαροι αποχωρώντας την 29η Ιουνίου την πυρπόλησαν ολοσχερώς και εξαπέλυσαν πογκρόμ διώξεων και δολοφονιών στον πληθυσμό. 4.000 σπίτια, 1.000 καταστήματα και 18 εκκλησιές μας ήταν το αποτέλεσμα της θηριωδίας αυτών που δεν κατάφεραν να υποδουλώσουν την περήφανη αυτή πόλη αλλά μόνο να την βανδαλίσουν.
Έχοντας ως αφορμή την πύρινη αυτή επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης των Σερρών, μιας πόλης που ξαναγεννήθηκε μέσα από τις φλόγες, μιας πόλης που το μεγαλείο της σηματοδοτείται από την αναγέννηση της, από ένα ένδοξο και ηρωικό χθες σε ένα αισιόδοξο και δημιουργικό αύριο, στέκομαι ευλαβικά σε αυτό που σηματοδοτεί και η σημερινή ημέρα. Ημέρα περίσκεψης, μνήμης και τιμής για έναν τόπο που ποτίστηκε με τόσο πόνο. Για ένα τόπο όπου ριζώνει ο πόθος της αναγέννησης. Γιατί αυτή η αναγέννηση είναι και ο θρύλος της πόλης μου, μιας πόλης που το χθες της διδάσκει στο σήμερα, ένα σήμερα που ατενίζει με ελπίδα το αύριο.
Ο απλός Έλληνας προσκυνητής, προκειμένου να κατανοήσει και να αναπαράγει την τοπική Ιστορία, εν προκειμένω την δράση και το ρόλο των αγωνιστών των Σερραίων προγόνων μας και ειδικότερα των αγωνιστών της απελευθέρωσης, χρειάζεται πρώτα να την νιώσει. Να ακουμπήσει πάνω σε κάθε ηρωική πράξη τους, ώστε να εμπνευστεί και να την διαδώσει. Μια διάδοση που θα βασιστεί σε σταθερές αξίες και θεσμούς, με κυρίαρχο το θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας, του ανώτατου άρχοντα του ελληνικού κράτους.
Του πολύπαθου ελληνικού κράτους.
Ένας θεσμός που παγιώθηκε στη νεότερη ιστορία. Ένας θεσμός συνδεδεμένος με τους προγονικούς αγώνες για την ελευθερία και τη δημοκρατία. Τους αγώνες του ΄21. Αν δεν είχαμε ‘21, δεν θα είχαμε δημοκρατία, αν δεν είχαμε ‘21, δεν θα είχαμε Ελλάδα!
Και νιώθω ευλογημένος που από αυτόν εδώ τον τόπο ξεκίνησε ο πιο ανιδιοτελής και αγνός πατριώτης της Επανάστασης του 21, ο αρχιστράτηγος όλων των επαναστατικών δυνάμεων της Μακεδονίας, ο άνθρωπος που έδωσε τα πάντα για τον αγώνα. Περιουσία, οικογένεια και τη ζωή του την ίδια ακόμη.
Εξοχότατη,
σήμερα η επίσκεψη σας σε αυτόν εδώ τον τόπο, στο σταυροδρόμι των Εννέα Οδών, στο ηρωικό Ρουπέλιον, στον προμαχώνα του Βορρά, κατέχει κεντρική θέση στη σημειολογική επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης και της ένταξης της στον εθνικό κορμό. Ο ρόλος σας σήμερα εδώ δεν είναι πολιτικός. Είναι ενοποιητικός και διαμορφωτικός, μια τέτοια ιδιαίτερη ημερομηνία, της απελευθέρωσης της πόλης μας που πάντοτε έπραττε προθύμως και ατελώς στους αγώνες της πατρίδας!
“Εγώ, όμως, και την άλλη αλήθεια θα τη ειπώ γυμνή. Είτε θάνατος είτε λευτεριά” έγραψε ο Μακρυγιάννης. Με τον συγκεκριμένο αλλά και άλλους ήρωες, όπως ο συντοπίτης μας Εμμανουήλ Παπάς, ενσαρκώθηκε με ιδανικό τρόπο το αίσθημα της ελευθερίας μιας άλλης εποχής.
Λαογέννητοι και αδασκάλευτοι, θεωρούνται ως οι εκπρόσωποι του αγώνα ενός έθνους που στέναζε πάνω από 400 χρόνια από την σκλαβιά. Με τα συνηθισμένα στ’ άρματα δάχτυλα, αγωνίστηκαν άλλοι με τα φυσεκλίκια και άλλοι με την πένα τους και χάρισαν στο έθνος μας το κτήμα “ες αεί”, την αδιάκοπη δηλαδή μάχη και θυσία των ανθρώπων για την πατρίδα και τη θρησκεία.
200 χρόνια μετά την συγκεκριμένη θυσία η πόλη μας τούτες τις επετειακές ημέρες επαναβίωσε μιαν άλλη, εξίσου αξιοζήλευτη, θυσία ανθρώπων. Των πρωτοστατών της Επανάστασης του ‘21.
Οι Σέρρες, όμως, πρωτοστάτησαν και σε αυτήν την Επανάσταση. Η πόλη μας ήταν από τις πρώτες πόλεις της Μακεδονίας που η Φιλική Εταιρεία είχε ιδρύσει πυρήνα και μύησε μεγάλο αριθμό ανθρώπων όπως τον Μητροπολίτη Χρύσανθο, τους αδελφούς Σκανδάλη, τον Κώστα Κασομούλη. Οι μυημένοι στη Φιλική Εταιρεία προετοίμαζαν το λαό για συμμετοχή στην Επανάσταση του 1821 και περίμεναν το σύνθημα από τον Σερραίο Εμμανουήλ Παπά.
Των συμπολιτών μας η ψυχή γαλουχήθηκε από την ορμή του Σερραίου Πολέμωνα, του Εμμανουήλ Παπά.
Γιατί όπως γράφει και η Διδώ Σωτηρίου στα“Τη λεβεντιά ούθε τη βρεις, πρέπει να σαι άξιος να τηνε παραδεχτείς και να τηνε τιμήσεις.”
Σ’ αυτό εδώ τον τόπο, που οι Τούρκοι, πάντα, θεωρούσαν επικίνδυνο, γιατί αποτελούσε τη δεύτερη ακρόπολη του Ελληνισμού στο βορρά, σ’ αυτόν τον τόπο που οι Βούλγαροι για δεκαετίες, προσπαθούσαν να εξαναγκάσουν τον πληθυσμό να προσχωρήσει στην Εξαρχία, σε αυτόν τον τόπο της Φιλίππειας και Αλεξανδρινής Μακεδονίας χτυπάει μόνο η καρδιά του Ελληνισμού!!!
Και αυτή η καρδιά συνδέεται μόνο με αγώνες. Αγώνες με θρησκευτικό και εθνικό χρώμα.
Η βουλγαρική Κατοχή ήταν φωτιά, μεγάλη δοκιμασία, ρωμαλέα αυτοκατεργασία της ψυχής του Ελληνισμού. Ήταν το ζωογόνο αναβάπτισμα του, αφού παρακίνησε τους Σερραίους να περιμαζέψουν τις κρυμμένες σκόρπιες δυνάμεις τους, να οργανωθούν και να πετύχουν την εθνική τους αποστολή.
Έτσι οι Σέρρες έγιναν στόχος της εκδίκησης και πάλι των Βουλγάρων, διότι σ’ αυτήν την πόλη ήταν το κέντρο του Μακεδονικού αγώνα της Ανατολικής Μακεδονίας. Οι Σερραίοι, και πάλι, δεν θα άφηναν στα χέρια των Βουλγάρων την πόλη.
Κατά τον μεγάλο Ιστορικό Θουκυδίδη “Ευτυχισμένοι είναι οι ελεύθεροι… και ελεύθεροι είναι οι γενναίοι”. Εμείς είμαστε ελεύθεροι, επειδή, πολύ απλά, εκείνοι ήταν οι γενναίοι! Είμαστε ελεύθεροι, γιατί δεν είμαστε μόνοι. Την μοναξιά δεν την σκιαχτήκαμε. Την αντικαταστήσαμε με την Ένωση, με την Ευρώπη και με την πρόοδο. Και σε αυτό είμαστε τυχεροί, γιατί ο εμπνευστής αυτού του συγκεκριμένου εγχειρήματος, ήταν και αυτός από τας Σέρρας!!!
Ήταν ο Εθνάρχης μας, ο Κων/νος Καραμανλής.
Τελικά η αξία του ανθρώπου δεν είναι η νίκη, παρά ο αγώνας για τη νίκη. Μέσα στο φως της Ελλάδας οι Σερραίοι, δεν είμαστε τυφλή, ακατέργαστη ύλη. Μας διαπερνά πολλή ψυχή.
Εξοχότατη,
Αξιότιμοι συνδημότες μου,
Ήρθε λοιπόν η ώρα, σήμερα, να αποτίσουμε φόρο τιμής στους νεκρούς μας. Να κάμομε,από εδώ την αναφορά μας στους προγόνους και στους πατέρες μας, όπως έλεγε ο Καζαντζάκης.
Ακούστε την, λοιπόν προγόνοι, την αναφορά μας και κάμετε κρίση. Ακούστε, προγόνοι, τη ζωή μας, κι αν επολεμήσαμε κι εμείς μαζί σας, αν ελαβωθήκαμε χωρίς να μάθει κανένας πως επονέσαμε, αν δεν εγυρίσαμε ποτέ την πλάτη μας στο οχτρό, δώστε μας την ευχή σας!
Εμείς, οι απόγονοί σας από τας Σέρρας, από την Εγνατία των Εννέα οδών, από τα χώματα των αγωνιστών των Οχυρών του Ρούπελ, από τη μυρόβλητη γη της Μακεδονίας υποκλινόμαστε στους αγώνες σας, στο μεγαλείο της ψυχής σας, στις θυσίες σας.
Και σας φωνάζουμε δυνατά ότι δεν σας ξεχνάμε.
Δεν ξεχνάμε.
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΣΕΡΡΕΣ
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΕΛΛΑΔΑ
