ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
17η Διδακτική περίοδος
Μάθημα 11ο , Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου 2019, ώρα 7:00μμ.
στο Μαξίμειο Πνευματικό Κέντρο
ΘΕΜΑ: Σοφιστές – Σοφιστική
ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Φανή Σοκόλη Τζήκα, Φιλόλογος
Οι Σοφιστές με την ποικιλία και την πρωτοτυπία των θεωριών τους δεν αποτελούν μια ενιαία φιλοσοφική σχολή σαν τους Πυθαγορείους ή την Πλατωνική Ακαδημία. Δεν πρεσβεύουν ένα κοινό δόγμα, δεν αναφέρονται σε έναν κοινό αρχηγέτη ή ιδρυτή, δεν έχουν τους ίδιους στόχους, την ίδια πολιτική τοποθέτηση και τους ίδιους αντιπάλους. Ο καθένας τους έχει τη θέση και την ιδιοτυπία του.
Όμως, παρά τις αντίθετες απόψεις μελετητών, οι σοφιστές πέρα από το ότι ήταν επαγγελματίες δάσκαλοι είχαν και άλλα κοινά, τόσο στα θέματα που δίδασκαν όσο και στη νοοτροπία που δημιουργούνταν με αυτά.
Έτσι δικαιολογημένα μπορούμε να μιλάμε για σοφιστική νοοτροπία ή για σοφιστική πνευματική κίνηση. Πέρα από τους πρακτικούς στόχους της διδασκαλίας τους και το ενδιαφέρον για την καθημερινή πραγματικότητα, οι Σοφιστές διερευνούσαν με στέρεα σκέψη τις αρχές που κυβερνούν αυτήν την πραγματικότητα, αναπτύσσοντας σημαντικές και πρωτότυπες φιλοσοφικές θεωρίες. Έφεραν στο επίκεντρο της μελέτης τον άνθρωπο, τη γνώση και την πράξη του, εγκαινιάζοντας θα λέγαμε την ψυχολογία, έθεσαν από την αρχή το γνωσιολογικό πρόβλημα, θεμελίωσαν τη διαλεκτική και τη λογική, ενδιαφέρθηκαν για τα ηθικά, πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα, και μελέτησαν την καταγωγή της γλώσσας, της τέχνης και του πολιτισμού γενικότερα. Όλα αυτά επέδρασαν στη φιλοσοφία, τη ρητορική και τη φιλολογία.
Η Σοφιστική όμως, πολεμώντας τη μυθοκρατική και τη δογματική σκέψη της παλαιότερης κοινωνίας, θεωρήθηκε από σύγχρονούς τους επικριτές ως ένα βαθμό υπεύθυνη για τον εκφυλισμό της εποχής και κυρίως των νέων, για έντονα αντικοινωνικές τάσεις μηδενισμού, αθεϊσμού και αμοραλισμού.
Όμως, ανεξάρτητα από τις απαντήσεις που έδωσαν οι διάφοροι Σοφιστές, το σίγουρο είναι ότι οι αντιλήψεις τους επηρέασαν τις πνευματικές αναζητήσεις της εποχής, μιας εποχής γενικότερης αμφισβήτησης, ρευστότητας και αβεβαιότητας, που επέτεινε την ανάγκη να οριστούν οι έννοιες των πραγμάτων κατά το δυνατό πάνω σε βάση γενικότερα αποδεκτή. Καν αν αναλογιστούμε τι ακολούθησε – τα φιλοσοφικά συστήματα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, οι Στωικοί, οι Επικούρειοι και άλλοι φιλόσοφοι της ελληνιστικής εποχής – αναμφίβολα, ανεξάρτητα από τα ιστορικά γεγονότα, η ελληνική σκέψη πέρασε με τους Σοφιστές όχι στην παρακμή της, αλλά και στο πρώτο στάδιο της ενηλικίωσης. Και μάλιστα, σπουδαίοι μελετητές θεωρούν πως όλοι αυτοί δεν θα υπήρχαν χωρίς τους Σοφιστές. Γι’ αυτό και θεωρούνται πρωτεργάτες σε αυτό που είναι γνωστό ως εποχή του Ελληνικού διαφωτισμού. Ο όρος αυτός, δανεισμένος από τα γερμανικά, δηλώνει με κάποια ελαστικότητα ένα αναγκαίο μεταβατικό στάδιο στη σκέψη ενός έθνους, που γεννά δικούς του φιλοσόφους και δικά του φιλοσοφικά συστήματα. Και μόνο γι’ αυτό αξίζει κανείς να τους μελετήσει, τη στιγμή μάλιστα που κάποιοι από αυτούς υπήρξαν και σπουδαίες προσωπικότητες.
Η Φανή Τζήκα – Σοκόλη, με εξαιρετικές σπουδές στην κλασσική φιλολογία, δραστηριοποιείται επιτυχώς στο χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Εδώ και χρόνια είναι σταθερός συνεργάτης στο Πνευματικό μας Συμπόσιο, και με τις εισηγήσεις της για τα κλασσικά γράμματα αναβαθμίζει ουσιαστικά τα «Μαθήματα Κλασσικής Παιδείας» και πλουτίζει τις γνώσεις για τον Ελληνικό πολιτισμό στους πολλούς συμπολίτες μας που τα παρακολουθούν.
Τα μαθήματα γίνονται κάθε Τετάρτη 7-8 το απόγευμα στην αίθουσα ομιλιών (Σωκράτης Μικρού) του Μαξίμειου Πνευματικού Κέντρου.
Συντονιστές οι εκπαιδευτικοί: Θεολόγης Ανδρονίδης, Νότας Θωμάς και Χασιωτάκη Ειρήνη.
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.
